Het DOE-orgel bestaat uit een aantal losse onderdelen die in elkaar gezet moeten worden. Het is een leuk en leerzaam project om door kinderen te laten uitvoeren. Er is uiteraard wel enige assistentie bij nodig maar gereedschap allemaal niet.
DOE-ORGEL in Etten-Leur
Binnen het culturele aanbod naar de Etten-Leurse basisscholen is een lesbrief over het pijporgel opgenomen. Het is voor deelnemende scholen mogelijk om ook een bezoek te brengen aan de Lambertuskerk waar een pijporgel van Pels en van Leeuwen aanwezig is (zie ook de pagina Orgels, Lambertuskerk).
Bedoeling is dat de Orgelkring het project op de scholen mee gaat begeleiden en dan is het natuurlijk wel handig als je zelf ook weet hoe alles in elkaar gezet moet worden!
Het DOE-orgel is geleverd in twee fraaie en zeer stevige kunststof koffers. Die wegen natuurlijk wel wat maar ze zijn prima te vervoeren en voorzien van wieltjes.
In de koffers treffen we een drietal lagen van stevig schuim aan waarin alle onderdelen te vinden zijn.
Het ziet er erg overzichtelijk uit maar je hebt de instructiekaarten die op de website van Orgelkids staan toch wel nodig. Ook (en wellicht een tip voor de leverancier?) is het handig om een foto te hebben van elke laag zodat je weet waar en hoe alles weer terug in de koffer moet. Het past allemaal precies en alles heeft een eigen plek. We konden de stappen precies volgen en die staan ook goed uitgelegd op de instructiekaarten. Begonnen wordt met het raamwerk wat in elkaar gezet moet worden.
Daarna worden alle toetsen uit de doos gehaald en op de juiste volgorde gelegd. Een doorlopende potloodlijn op de toetsen zorgt ervoor dat alles op de juiste plek terecht komt. Daarna worden de toetsen in het raamwerk gelegd.
Vervolgens moeten de toetsen aan de windlade vastgemaakt worden met kleine haakjes. De windlade is één onderdeel, dat hoef je niet in elkaar te zetten. Aan de voorzijde is de windlade met plexiglas afgedicht zodat je wél kunt zien wat er binnen in allemaal gebeurt. Het monteren van de haakjes is een zorgvuldig priegelwerkje maar het gaat allemaal goed.
Als dat klaar is volgt de windvoorziening. Je plaatst de magazijnbalg onderin het orgel en middels twee PVC-pijpjes wordt deze verbonden met de blaasbalg die later handmatig bediend moet worden.
Het is handig dat je alles zo in elkaar kunt schuiven. Gereedschap is er niet bij nodig.
Als dat allemaal klaar is worden de sleepladen op de windlade gelegd en is het tijd om de orgelpijpen uit te pakken. De 48 houten pijpen (24 open en 24 gesloten) worden op volgorde in het orgel geplaatst. Klaar!
Dán is natuurlijk het moment aangebroken om te horen of het allemaal gelukt is. Met enkele bewegingen van de beide balgen zie je de magazijnbalg omhoog komen én klinkt er een best fraai geluid uit het orgel! Leuk is dat je twee registers hebt, een gedekt 8vt en een open fluit 4vt. Die kunnen met de beide slepen afzonderlijk én samen klinken.
Hoewel het klavier maar twee octaven heeft is het uitstekend mogelijk om iets te spelen én kinderen te laten ervaren hoe een pijporgel in elkaar zit, hoe de klank ervan is en hoe je met een registratie meerdere mogelijkheden kunt laten horen.
Vanwege de coronacrisis moesten de afspraken met de diverse scholen geannuleerd worden maar in juni 2021 kon het project gelukkig alsnog van start gaan.
Paul Duijvelaar, orgelkring Jacobus Zeemans
